Geelwortel (Kurkuma of Koenjit) en Kanker

De geelwortel (Curcuma longa) staat in de Oosterse geneeskunst al eeuwenlang bekend als gezondheidsbevorderend middel. Curcumine is de werkzame stof van de geelwortel, bij ons wellicht beter bekend onder zijn Indische namen kurkuma of koenjit. Van curcumine is al langer bekend dat het werkzaam is tegen (de vorming van) sommige kankercellen.

Volgens de laatst bekende cijfers uit 2009 kregen in dat jaar bij meer dan 12,000 Nederlanders de diagnose 'dikkedarmkanker'. Deze vorm van kanker is daarmee een van de meest voorkomende soorten. Bij vrouwelijke patienten staat dikkedarmkanker, na borstkanker, zelfs op de tweede plaats. Bij mannen zijn het prostaatkanker en longkanker, die iets meer voorkomen dan dikkedarmkanker. Ieder jaar overlijden in ons land zo'n 4,500 mensen aan deze dikkedarmkanker.

In het Verenigd Koninkrijk zijn de cijfers vergelijkbaar met die in ons land. Daar krijgen jaarlijks zo'n 40.000 mensen de diagnose van dikkedarmkanker.

Dikkedarmkanker is dus een gevreesde vorm van kanker en wereldwijd worden uiteraard diverse onderzoeken verricht om steeds effectievere behandelingen te ontwikkelen, die maximaal effect hebben op de kankercellen en daarbij minimale nadelen voor de patiënt oplevert.

Dikkedarmkanker wordt gewoonlijk behandeld met drie verschillende soorten chemotherapeutische medicijnen, maar ongeveer de helft van de patiënten reageert niet of onvoldoende op de behandeling.

De leider van het onderzoek, professor Steward van Leicester University, gelooft heilig in de werking van curcumine en zegt dat hij de hoop heeft dat curcumine de gevoeligheid voor chemotherapie van kankercellen zal gaan verhogen, waardoor men lagere doses zal hoeven toe te dienen om het gewenste effect te krijgen. Minder chemo betekent minder bijwerkingen en tevens de mogelijkheid om een langere behandeling te ondergaan.

[Foto: Badagnani]
Onderzoeken hebben ondertussen aangetoond dat curcumine kankercellen[1] kan vernietigen en de kans op het krijgen van een hartaanval[2], alzheimer[3] of dementie[4] kan verminderen.

De meeste onderzoeken, waarbij onderzocht werd of curcumine een effect heeft op kankercellen, zijn echter nog in een laboratorium verricht. In vitro (in een reageerbuisje) en in proefdieren is curcumine effectief gebleken bij kankercellen die niet meer reageren op oncolytica (de chemokuur en bestraling). Ook maakt de curcumine verschillende resistent geworden kankercellen weer gevoelig voor oncolytica[5]. Het lijkt er op dat het effect van curcumine het gevolg is van de specifieke aanval op kankercellen, waardoor celdoding (apoptose) ontstaat.

Het werd dus tijd om de stap te maken van het laboratorium naar de praktijk en in een tweetal ziekenhuizen in het Engelse Leicester wordt nu onderzocht of curcumine ook positieve effecten heeft op een echte patiënt. De onderzoekers hebben in Leicester gekozen om patiënten met darmkanker te behandelen met een combinatie van curcumine en reguliere chemotherapie. Zeven dagen voor het begin van een standaard chemobehandeling krijgen de patiënten tabletten met curcumine of een placebo. Aan het eind van de studie wordt onderzocht of de curcumine een merkbaar en meetbaar effect heeft gehad.

Geelwortel zal vrijwel nimmer ontbreken in een pittige Oosterse maaltijd en dat blijkt achteraf een hele goede gewoonte te zijn.

[1] Yang et al: Curcumin Blocks Small Cell Lung Cancer Cells Migration, Invasion, Angiogenesis, Cell Cycle and Neoplasia through Janus Kinase-STAT3 Signalling Pathway in PLoS One - 2012
[2] Morimoto et al: Novel heart failure therapy targeting transcriptional pathway in cardiomyocytes by a natural compound, curcumin in Circulation Journal - 2010
[3] Taylor et al: Effect of curcumin-associated and lipid ligand-functionalized nanoliposomes on aggregation of the Alzheimer's Aβ peptide in Nanomedicine - 2011
[4] Agrawal et al: Effect of curcumin on brain insulin receptors and memory functions in STZ (ICV) induced dementia model of rat in Pharmacological Research - 2010
[5] Guo et al: Curcumin Inhibits Proliferation and Induces Apoptosis of Human Colorectal Cancer Cells by Activating the Mitochondria Apoptotic Pathway in Phytotherapy Research - 2012