Curcumine en de hersenen

Curcumine is de belangrijkste werkzame stof in kurkuma (geelwortel of koenjit) en geeft de wortel bovendien diens gele kleur. Een van de stofjes in de hersenen waar curcumine invloed op kan hebben is het zogenaamde brain-derived neurotrophic factor (BDNF), een eiwit.

BDNF speelt een rol in de werking van zenuwsynapsen en het gezond houden van zenuwen wat onder andere leidt tot een verbeterd geheugen en gedrag.

Er zijn aanwijzingen dat een verhoogde ontstekingsgraad in het lichaam en oxidatieve stress de hoeveelheid BDNF in de hersenen doen dalen. Een lage concentratie BDNF in de hersenen wordt in verband gebracht met verschillende neurologische aandoeningen, waaronder depressieve gevoelens en angsten[1].

Wetenschappers denken daarom dat de hersenfunctie kan verbeteren als ontstekingen geremd worden en oxidatieve stress verminderd wordt. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door gebruik van curcumine.

De afgelopen jaren zijn verschillende studies uitgevoerd naar de effecten van curcumine op BDNF. Onderzoekers hebben vier kwalitatief goede klinische studies met totaal 139 deelnemers met elkaar vergeleken om een beter inzicht te krijgen over de effecten van curcumine op de hersenen[2]. Aan de bedoelde onderzoeken namen tussen de 20 en 70 mannen en vrouwen deel. Zij waren gemiddeld 41 jaar. De helft van de deelnemers gebruikte in de studies tussen de 200 en 1820 mg curcumine per dag gedurende acht tot twaalf weken. De andere helft gebruikte een placebo.

Gebruik van curcumine resulteerde in een duidelijke verhoogde hoeveelheid BDNF in de hersenen. Opvallend is dat meer curcumine niet beter is. Lagere doseringen, van 200 – 360 mg per dag resulteerden in een iets grotere toename van BDNF dan een hoge dosering curcumine. Gebruik van curcumine moet ook voldoende lang plaatsvinden om duidelijke effecten te kunnen zien.

De wetenschappers geven aan dat gebruik van curcumine effectief kan zijn bij aandoeningen waarbij een lage concentratie BDNF een rol speelt.

Als er sprake is van neuroinflammatie (minieme ontstekingsreacties in de hersenen) en verhoogde oxidatieve stress in de hersenen, is het belangrijk dat curcumine de hersenen kan bereiken om daar effectief te zijn. De opneembaarheid van reguliere curcumine in supplementen is niet hoog. Laboratoriumonderzoek laat echter zien dat een combinatie van curcumine en de vluchtige oliën in de kurkumawortel resulteert in een verbeterde opname van curcumine in de hersenen ten opzichte van een supplement met uitsluitend curcumine[3]. Dit pleit voor het gebruik van een gespecialiseerd product met zowel curcumine als de vluchtige oliën.

[1] Dobos et al: Neuroinflammation in Alzheimer's disease and major depression in Biological Psychiatry - 2010
[2] Sarraf et al: Short-term curcumin supplementation enhances serum brain-derived neurotrophic factor in adult men and women: a systematic review and dose–response meta-analysis of randomized controlled trials in Nutrition Research - 2019
[3] Banji et al: Neuroprotective Effect of Turmeric Extract in Combination with Its Essential Oil and Enhanced Brain Bioavailability in an Animal Model in Biomedical Research International - 2021