Geelwortel (Kurkuma of Koenjit) en Cholesterol

Curcumine is een polyfenolisch molecuul dat kan worden gewonnen uit de geelwortel (kurkuma of koenjit) (Curcuma longa) of zijn broertje de temu lawak (Curcuma xanthorrhiza). Beide zijn van oorsprong inheemse Indonesische planten, die behoren tot de wat grotere gemberfamilie (Zingiberaceae).

Deze planten worden nog steeds veel gebruikt in traditionele medicijnen van vrijwel alle Aziatische culturen. In de Westerse wereld is de geelwortel meer bekend als de gele kleurstof van mosterd en curry's. De geelwrotel bestaat voor circa 5% uit curcumine, waarbij het wel bijdraagt aan het ontstaan van de gele kleur, maar nauwelijks aan de pittige smaak van de geelwortel.

Een aantal studies lijken te hebben aangetoond dat curcumine de absorptie van cholesterol kan doen verlagen en de activiteit van cholesterol-7α-hydroxylase kan verhogen[1][2]. Van de geelwortel werd allereerst aangetoond dat het het totale cholesterolgehalte bij diverse dieren kon verminderen. Zo kon het bijvoorbeeld het serumcholesterol verlagen bij knaagdieren[3][4], kon het LDL-oxidatie in konijnen met atherosclerose (aderverkalking) remmen[5] en kon het zorgen voor een lagere LDL/ LDL-ratio in hamsters[6].
[Foto: www.semarang.nl]
Verschillende studies hebben ook aangetoond curcumine's ook bij mensen een effect op de vetzuren heeft. Onderzoek[7] leek verder aan te tonen dat een extract van ongeveer 20 milligram curcumine bij gezonde proefpersonen de LDL verminderde en HDL verhoogde. Deze effecten leken aan te tonen dat curcumine zelfs in staat zou zijn om arterosclerose kon voorkomen.

Een andere studie[8] toonde aan dat, als je vrijwilligers iedere dag capsules met 500 mg curcumine liet slikken, na een week de waarde van het totale cholesterolgehalte was gedaald met 12% en die van verhoogde HDL met 29%.

Van een nieuw onderzoek[9] met betrekking tot curcumine werden recent de resultaten naar buiten gebracht. Onderzocht werden de effecten van curcumine op mensen die leden aan obesitas. Bij mensen met obesitas worden vaak afwijkende niveaus van vetzuren aangetroffen, een aandoening die men dyslipidemie heeft genoemd. Dyslipidemie is een belangrijke factor bij het ontstaan van hart- en vaatziekten.

Drie weken na het dagelijks slikken van een capsule met 1 gram curcumine bleek dat bij de proefpersonen de niveaus van triglyceride aanzienlijk waren gedaald. De onderzoekers merkten echter wel op dat voor de andere vormen van vetzuren, de LDL, HDL en totaal cholesterol, geen veranderingen waren aangetroffen.

Wat moeten we van deze tweeslachtige laatste uitkomsten denken. Ik denk dat er, zoals de onderzoekers zelf ook aangeven, nog veel meer onderzoek nodig is.

[1] Kim et al: Hypocholesterolemic effects of curcumin via up-regulation of cholesterol 7a-hydroxylase in rats fed a high fat diet in Nutrition, Research and Practice - 2010
[2] [ Feng et al: Curcumin inhibits cholesterol uptake in Caco-2 cells by down-regulation of NPC1L1 expression in Lipids in Health and Disease - 2010
[3] Arafa HM. Curcumin attenuates diet-induced hypercholesterolemia in rats in Medical Science Monitor - 2005
[4] Soudamini et al: Inhibition of lipid peroxidation and cholesterol levels in mice by curcumin in Indian Journal of Physiology and Pharmacology - 1992
[5] Ramirez-Tortosa et al: Oral administration of a turmeric extract inhibits LDL oxidation and has hypocholesterolemic effects in rabbits with experimental atherosclerosis in Atherosclerosis - 1999
[6] Jang et al: Beneficial effects of curcumin on hyperlipidemia and insulin resistance in high-fat-fed hamsters in Metabolism - 2008
[7] Ramirez-Bosca et al: An hydroalcoholic extract of curcuma longa lowers the apo B/apo A ratio. Implications for atherogenesis prevention in Mechanisms of Ageing and Development - 2000
[8] Soni et al: Effect of oral curcumin administration on serum peroxides and cholesterol levels in human volunteers in Indian Journal of Physiology and Pharmacology - 1992
[9] Mohammadi et al: Effects of Supplementation with Curcuminoids on Dyslipidemia in Obese Patients: A Randomized Crossover Trial in Phytotherapy Research - 2012